Meer waarderen kunnen we leren
Nederlanders lijken aan een chronisch tekort aan waardering voor hun werk te lijden.
Nog niet vaak kregen in één jaar zoveel oude lakens in ons land een tweede leven als spandoek. Boeren, bouwvakkers, leerkrachten en verpleegkundigen trekken massaal naar het Malieveld. Het zijn allemaal betogers die zich met hart en ziel inzetten voor hun vak. Ze maken ons eten, ze onderwijzen onze kinderen, bouwen onze wegen en woningen of verzorgen onze zieken. Mensen staan nu op omdat het uitvoeren van hun werk in geding komt.
En ze hebben nog iets gemeen: de mensen die nu protesteren, voelen zich niet gekend in de toegevoegde waarde die zij leveren. Wanneer je goed luistert hoor je een roep om waardering: ‘Boeren waarderen, niet afserveren’ of ‘Praat met boeren in plaats van over boeren.’ En onlangs kwam ik in een ziekenhuis waar ik te gast was, de slogan tegen: ‘De cao doet net of wij nog nonnen zijn.’
Foto: Ad Timmers
Mensen recht doen
Ik verwacht niet dat het onbehagen zomaar verdwijnt nadat Den Haag extra geld heeft beloofd. De politiek kan middelen vrijmaken voor het uitkopen van boeren of het oplossen van werkdruk in onderwijs en zorg. Maar om het tekort aan waardering op te lossen is meer nodig dan geld. Dat vraagt ook veranderingen in hoe we met elkaar omgaan. Het gaat om mensen recht doen. Zien we ze, horen we ze, mogen zij ook inbreng hebben? Krijgen ze autonomie om zelf zaken op te lossen? Betrekken we ze bij de oplossingen die we verzinnen?
De boeren vinden duidelijk van niet. Zij zijn van mening dat de politiek ze meer moet betrekken. Het lijkt er volgens hen nu op dat beslissingen voor hen worden genomen. Dat is vreemd, want ons land is de tweede exporteur van landbouwproducten ter wereld. Deze beroepsgroep is dus ontzettend inventief en innovatief. Zij zijn goed in oplossingen. Laten we ons samen met boeren afvragen hoe hun toekomst (en die van ons voedsel) eruit kan zien. Als we waarderen dat de boeren topsport bedrijven, kunnen we hen ook vragen mee te denken over de oplossing van het stikstofprobleem. Waarschijnlijk komen daar mooie antwoorden uit.
Waarderende houding
Het zou goed zijn als we oplossingen vaker zoeken vanuit een waarderende houding. En de mensen die het betreft daarbij betrekken. Nu werken we te vaak van bovenaf en probleemgericht. Terwijl we al wat langer weten dat we niet tot de beste oplossingen komen als we ons te veel blindstaren op het probleem. Van onderop oplossingsgericht te werk gaan, is meestal effectiever.
Meer waardering voor ieders inbreng is niet alleen op het politieke niveau wenselijk. Dat is net zo goed het geval op organisatieniveau. Ook daar voelen medewerkers zich niet altijd gezien of gehoord. Ook daar kan vaker met mensen worden gepraat in plaats van over mensen. Ook daar mag wat meer waardering komen voor wat collega’s kunnen.
Groene bril opzetten
Ik pleit voor een meer waarderende cultuur in organisaties. Ik geloof dat mensen elkaar meer moeten aanmoedigen. Dat begint bij een bepaalde basishouding, die ik omschrijf als ‘je groene bril opzetten’. Dit is de bereidheid om ons te verdiepen in een ander. Een houding van bewondering, nieuwsgierigheid en respect naar wat die ander kan en wil.
De kunst van aanmoedigen is de bron van motivatie van mensen aan te boren. Om hen vervolgens te vragen na te denken over hun bijdrage aan het geheel. Zo ontstaan oplossingen die breder gedragen zijn. En wordt het gemakkelijker om te veranderen. Want mensen die zich gekend voelen, staan meer open voor het nieuwe.
En u?
Hoe is dat in uw organisatie? Hebben uw collega’s het gevoel dat ze zich vooral moeten conformeren aan kaders, regels en functieomschrijving? Of voelen zij zich uitgenodigd om het beste uit zichzelf te halen en zich samen met anderen in te zetten voor een duidelijk doel? Ik hoop het laatste en moedig u aan dat voort te zetten.
Mijn boek over aanmoedigen
Dit blog is een eerste in een serie rond mijn boek over de kracht van aanmoedigen. Dat verschijnt begin januari en inspireert u te werken aan een meer waarderende cultuur. Ook krijgt u praktische aanwijzingen hoe dat kan.
Wie belangstelling heeft, kan hier alvast zijn of haar gegevens achterlaten. Dan sturen wij u vlak voor publicatie een leuk aanbod!